Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, elektronik adalet hizmetlerinin yaygın kullanıldığını belirterek, “Dijital mecralar bir hukuk güvenliğinin de bir özgürlüğün de ana konusudur” dedi.
Adalet Bakanı Gül, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dijital Mecralar Komisyonu’nda Bakanlığın dijital hizmetlerini anlatan sunum yaptı. Komisyon çalışmalarının, ihtiyaçların tespiti ve kanunlaşma sürecinde büyük önem taşıdığını belirten Bakan Gül, “İhtisas komisyonu olarak çok önemli öneriler, teklifler, ufuk ve yol açıcı adımlar atılacağına inanıyorum. Çalışmalar, özellikle mevzuatın geliştirilmesi, değiştirilmesi, ihtiyaçların tespiti anlamında yüce Meclisimize ışık tutacaktır, yol gösterecektir. Komisyona her türlü katkı sunmaya hazırız” dedi.
DİJİTAL ÇALIŞMALAR ÖRNEK TEŞKİT ETTİ, ULUSLARARASI ÖDÜL GETİRDİ
Adalet Bakanlığı’nın görev ve sorumluluklarını layıkıyla yerine getirebilmesinde elektronik adalet hizmetlerinin öneminin büyük olduğunu vurgulayan Bakan Gül, bu alandaki çalışmaların örnek teşkil ettiğini ve uluslararası ödüller kazandığını söyledi. Dijital hizmetler sayesinde yargılamaların hız kazandığını belirten Adalet Bakanı Gül, şöyle konuştu:
“E-adalet alanında yürütülen faaliyetler e-devlet dönüşümünün öncülüğünü yapmış ve tüm kamuya da örnek teşkil etmiştir. Bildiğiniz gibi UYAP bu anlamda model bir çalışmadır ve her geçen gün geliştirilmektedir. E-adalet projemiz, uluslararası alanda da yakından takip edilmektedir. Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde, uluslararası alanda bu hizmetler ödüllere layık görüldü. Bu da ülkemiz adına yine sevindirici bir durumdur. Elektronik ortamda gerçekleşen iletişim sayesinde haftalar süren, aylar süren yazışmalar çok çabuk sona ermekte ve de geç gelen adalet değil, gecikmeyen adaleti tesis etme anlamında önemli katkılar sağlamaktadır”
ÖZGÜRLÜK-GÜVENLİK ÇERÇEVESİNDE ELE ALINMASI GEREKLİLİKTİR
Bakan Gül, toplumsal alanda nasıl kişilik haklarına saygı gerekiyorsa kişilik haklarına, kişi mahremine ve özel hayatın gizliliğine ilişkin her türlü yaklaşımın dijital alanda da ortaya çıkması gerektiğini belirterek, sokakta da dijital mecralarda da iftira, hakaret ve kişilik haklarına saldırıda bulunulamayacağını kaydetti. Dijital veriler konusunda, hukuki anlamda geçmişte çok vahim örnekler görüldüğünü anlatan Gül, şöyle devam etti:
"İnsanların haksız yere ceza almasına yönelik geçmişte FETÖ'nün ön ayak olduğu delil üretme, kumpas davalarıyla bu delillerin dijital alanlarda nasıl oluşturulduğu hepimizin zihinlerinde yer edinmiştir. Usulsüz dinlemeler ve ortaya konan üretilmiş sahte delillerle yargılamaların hukuk alanına, hukuksuzlukların nasıl girdiğini hepimiz gördük, şahit olduk. Dolayısıyla dijital mecralar bir hukuk güvenliğinin de bir özgürlüğün de ana konusudur. Bütün bu alanların hukukun üstünlüğü bağlamında ele alınması gereken önemli mecralar olduğu hepimizce malumdur.”
ADALET HİZMETLERİ DİJİTAL YAPAY ZEKA İLE ÖLÇÜLEBİLİR HALE GELDİ
Sunumunda, e-duruşma, e-görüş, e- adalet, vatandaş portal, CELSE, e-noter gibi uygulamalarla ilgili detaylı bilgi paylaşan Bakan Gül, yapay zeka çalışmalarına da önem verdiklerini kaydetti. Dijital yapay zeka uygulamaları kapsamında adalet hizmetlerinin ölçülebilir olmasını hedeflediklerini anlatan Bakan Gül, “Dava açılmış, bir yıl geçmiş, hala duruşma günü verilmemişse bunu sistemden HSK’nın görebileceği bir çalışma üzerinde yoğunlaşıp, önümüzdeki yakın tarihte bunu faaliyete geçireceğiz. Yani vatandaş adına kamu hizmetlerinin, adalet hizmetlerinin doğru, etkin, zamanında uygulanması bakımından çok önemli bir şekilde dijital mecralardan istifade ediyoruz. Geç gelen adalet, adalet değildir anlayışıyla, bir kişinin davası ne kadar sürede bitmesi lazım, bununla ilgili yargıda hedef süre uygulamasını başlattık. Bu hedef süre uygulamasıyla yüzlerce dava ve soruşturma çeşidinde ideal ortalama süre, makul süre nedir diye bir çalışma yapıldı ve bunlar sisteme işlendi. Bu çabuk yargılama değil, makul sürede yargılama anlamında attığımız bu adımla bir konu belli bir süreyi aştıysa orada bir sorun var demektir. Ya uygulayıcılardan, ya mevzuattan, ya personelden, ya farklı bir teknik ihtiyaçtan dolayı bu adalet geç geliyor diye sistem bir uyarı vermekte, teftiş mekanizması ya da diğer mekanizmalar harekete geçmektedir.” diye konuştu.
Bakan Gül, elektronik hizmetler sayesinde salgın sürecinde de adalet ve yargı hizmetlerinin büyük oranda devam ettiğini belirterek, dijital mecraların geliştirilmesi, daha iyiye ulaşılması için çalışmalarını sürdüreceklerini kaydetti.
DİJİTAL İMKANLARDAN YARARLANMAK BİR FIRSAT
Açılış konuşmasının ardından ‘Adalet Hizmetlerinde Dijital Dönüşüm’ başlıklı sunum yapan Bakan Gül, duruşma kayıt sistemiyle bilişim sisteminde kullanıcı dostu uygulamaları artıracaklarını söyledi. Bakan Gül, test çalışmaları devam eden bu sistem sayesinde duruşma sırasında yapılan bütün konuşmaların dijital olarak bilgisayara girileceğini, yanlışlıkların ise zabıt katibi aracılığıyla düzeltileceğini belirterek, "Yargılamalarda tarafların, avukatların her cümlesinin daha net yansıtılacağı bir sistemin test çalışmaları sürdürülüyor. Makineleşme değil, adalette bir insan kokusu, sıcaklığı var. Her dosyada bir insan gözyaşı, dokunuşu söz konusu. Ama dijital imkanlardan yararlanmak da bir fırsat" dedi.
HAKİM VE SAVCILARIN İHTİSASLAŞMASI HEDEFLENİYOR
Bilişim suçları konusunda hakim ve savcıların ihtisaslaştırılmasını hedeflediklerini dile getiren Gül, öte yandan denetimli serbestlik hizmetlerinde de karakola giderek imza atılması yerine dijital takibe yönelik uygulamada son aşamaya geldiklerini kaydetti. Elektronik tebligatın yaygınlaştırılmasını da sağlayacaklarını aktaran Gül, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına UYAP üzerinden erişim imkanı sunularak, bu kararların başvuruya konu kararları veren hakim ve savcılara bildirilmesi için çalışmaların sürdüğünü anlattı. Gelişen teknoloji ve değişen basın yayın mecralarına işaret eden Gül, bu bağlamda Basın Kanunu'nda öngörülen zaman aşımı süreleri ve hükümlerin Meclis iradesiyle gözden geçirilmesi gerektiğine inandıklarını ifade etti. Bakan Gül, diğer taraftan çevrim içi çocuk istismarıyla daha etkin mücadele edeceklerini, çocukların dijital riskler, siber zorbalık, yazılı ve görsel medyanın zararlarından korunması için çalışmalar yaptıklarını da aktardı.
SALGIN SÜRECİNDE BU HİZMETLERİN NE KADAR ÖNEMLİ OLDUĞU GÖRÜLDÜ
Adalet Bakanı Gül, kişilik haklarının korunması kapsamında siber suçlar ve siber zorbalıkla mücadelenin etkinliğinin artırılması için uluslararası iş birliği imkanlarının geliştirileceğini, bireylerin kişilik haklarının sosyal medya üzerinden ihlaline yönelik fiillerle ifade özgürlüğünü de koruyacak şekilde etkin mücadele edileceğini kaydetti.
Avrupa Konseyinin ilke ve tavsiyelerine uygun biçimde ve hukuki güvencelerin korunması ilkesine aykırı olmayacak şekilde yargıda yapay zeka uygulamalarının kullanılacağını belirten Gül, öte yandan sahteciliği tamamen ortadan kaldıracak olan Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi'nin uygulamaya konulacağını; hükümlü ve tutukluların süreli ve süresiz yayınlara erişimlerinin kolaylaştırılması için ceza infaz kurumlarında kampüs kütüphaneleri kurularak, eserlerin dijital ortamda da talep edilmesine yönelik çalışmaları hedeflediklerini bildirdi.
UYAP’IN 50 KURUMLA 155 ENTEGRASYONU BULUNUYOR
Bakan Gül, UYAP'ın tüm adli birimleri birbirine bağlayan bir bilişim sistemi olduğunu anımsatarak, "UYAP'ta, yıllık ortalama 800 milyona yakın evrak üretilmekte, günlük ortalama 3 milyon 600 bin evrak sisteme eklenmekte, günlük ortalama 13 milyon evrak ise kullanıcılar tarafından okunmaktadır" dedi. UYAP'ın 50 kurumla 155 entegrasyonu bulunduğunu anlatan ve bunlardan bazılarını sıralayan Gül, UYAP hizmetlerine kullanıcıların portal üzerinden ulaşabildiğini, hizmet vermeye başladığı 23 Aralık 2009'dan itibaren Vatandaş Portal uygulamasından 9 milyon 653 bin 868 vatandaşın bu hizmetlerden yararlandığını kaydetti.
MOBİL UYGULAMALARA YOĞUN İLGİ
Salgın sürecinde bu hizmetlerin ne kadar önemli olduğunun görüldüğüne dikkat çeken Gül, adliyeye gitmeden birçok adalet hizmetinin elektronik ortamda alınabildiğini söyledi. Bakan Gül kurumlar, bilirkişiler, arabulucular ve uzlaştırmacıların da portallar üzerinden adalet hizmetlerinden yararlanabildiklerini belirtti.
UYAP'ın mobil uygulamaları kapsamında E-Adalet Vatandaş, Celse, Bilirkişi, Uzlaştırmacı ve Arabuluculuk mobil uygulamalarının hizmet verdiğini kaydeden Bakan Gül, "Celse Mobil Uygulaması 181 bin 975 kez indirilmiş, halihazırda 52 bin 92 avukatımız tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. Vatandaş Mobil Uygulaması, Birleşmiş Milletler Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nden (ITU) 2020'de e-devlet kategorisinde şampiyonluk ödülünü almış bir uygulama." diye konuştu.
3 BİN 790 SEGBİS SİSTEMİ HİZMET VERİYOR
Adalet Bakanı Gül, yargıda ses ve görüntülerin aynı anda SEGBİS üzerinden kaydedildiğini aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şu anda 3 bin 790 adet SEGBİS sistemi hizmet vermektedir. 2012 yılından 2020 sonuna kadar 1 milyon 802 bin 675 video konferansı yapılmış, SEGBİS sayesinde ceza infaz kurumlarından adliyelere sevkler azalmıştır. Salgında cezaevindeki bir kişi, jandarma eşliğinde biliyorsunuz mahkemelere gidiyor, jandarma ile temas, arabada virüsün bulaşma riski, mahkeme salonunda diğer risk konularında kişi 'Ben buradan cezaevinden mahkemeye bağlanmak istiyorum.' diye, vatandaşların, yargı mensuplarının kullandığı önemli bir sistem oldu. Belli koşullarda kullanılıyor, yasal imkanları dahilinde bir alternatif olarak kullanılıyor."
İNSAN ONURUNA UYGUN İNFAZ SİSTEMİ
Bakan Gül, bir vatandaşın "düşman" değil, "suçlu" olabileceğini ve insan onuruna uygun şekilde cezasını çekmesi gerektiğini vurgulayarak, bu anlayış çerçevesinde "Ceza İnfaz Kurumlarında E-Görüş"ün, Bakırköy Kadın Kapalı, Sincan Kadın Kapalı ile Sincan Çocuk ve Gençlik Ceza İnfaz kurumlarında pilot olarak uygulandığını bildirdi. Bu sistemle doktorla görüntülü şekilde görüşülebilmesine de imkan tanımayı planladıklarını aktaran Gül, pilot uygulamaları, başarılı olduğunda kapsamını genişletmeyi ve yaygınlaştırmayı öngördüklerini kaydetti.
8 YABANCI DİLDE SABIKA KAYDI VERİLİYOR
Abdulhamit Gül, bugüne kadar 6 milyon 495 bin 452 mirasçılık belgesinin e-Devlet üzerinden görüntülendiğini, bugüne kadar 1 milyon 770 bin 673 mirasçılık belgesi hazırlandığını söyledi.
Adli sicil belgesinin de e-Devlet üzerinden alınabildiğini, ayrıca 8 yabancı dilde bu sabıka kayıtlarının verilebildiğini anlatan Gül, "2013'ten itibaren Türkçe 105 milyon 449 bin 28, diğer dillerde 829 bin 753 sorgulama yapılmış." diye konuştu.
E-TEBLİGAT'IN YAYGINLAŞMASI ÇOK ÖNEMLİ KATKI SAĞLAYACAK
Bakan Gül, 2019'dan beri uygulanan e-Tebligat sayesinde yargı süreçlerinin uzamasının önüne geçildiğini, zaman ve emek tasarrufu sağlandığını vurgulayarak, vatandaşların talep etmesi halinde bu sistem sayesinde telefonla veya bilgisayarla gelen tebligatı görme imkanı bulunduğunu anlattı. Bu sistemden yararlanması için tüm vatandaşlara çağrıda bulunan Gül, "Bugüne kadar toplam 65 milyon 89 bin 782 e-tebligat gönderilmiş, 853 milyon liranın üzerinde tasarruf sağlanmıştır. Bugüne kadar toplam 38 bin 728 ağaç kesilmekten kurtarılmış ve 2 bin 278 ton kağıttan tasarruf edilmiş. Ayrıca bir çevreci uygulaması da var. Vatandaşlarımızın özellikle gayrimenkul ve kadastro davaları yıllarca sürüyor. Bunun da temelinde tebligat sorunu var. E-Tebligat'ın yaygınlaşması çok önemli katkı sağlayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
NÜFUS MÜDÜRLÜKLERİNE SİSTEM ÜZERİNDEN GÖNDERİM
Adalet Bakanı Gül, nüfus kayıtlarında değişiklik gerektiren tüm kararların nüfus birimine sistem üzerinden gönderildiğine ve böylece vatandaşların olası zaman kayıplarının önüne geçildiğini, bu kapsamda Eylül 2019'dan bugüne kadar 411 bin 178 mahkeme kararının nüfus müdürlüğüne gönderildiğini bildirdi.
İcra dairelerinde kağıtsız ofis ortamına geçilmesi için pilot uygulamalara başladıklarını anlatan Gül, öte yandan abonelik sözleşmelerine ilişkin takiplerin Merkezi Takip Sistemi (MTS) üzerinden yapılabildiğini, MTS üzerinden açılan dosya sayısının 3 milyon 151 bin 834 iken, bunların sadece 1 milyon 263 bin 504 tanesinin icra dairelerine geldiğini kaydetti.
VATANDAŞ PORTAL’DAN BAŞSAVCILIKLARA DİLEKÇE VE İTİRAZ GÖNDERİLEBİLİYOR
Emniyet Kolluk İşlemleri Projesi (EKİP) Protokolü ile ülke genelinde emniyet birimleriyle yazışmaların elektronik ortamda yapıldığını anlatan Gül, ayrıca vatandaşların, Vatandaş Portal üzerinden Cumhuriyet Başsavcılıklarına şikayet, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara itiraz, kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararlarına itiraz, idari yaptırım kararlarına itiraz dilekçelerini gönderebildiklerini söyledi. Bakan Gül, bu güne kadar 840 bin 58 itirazın bu şekilde gönderildiğini aktardı.
İdari para cezaları ve trafik idari para cezalarına yönelik itirazların da yapılabildiğini anlatan Gül, "Bu durumda 52 bin 358 başvuru yapılmış. Vatandaşlarımız taraf olarak yer aldıkları ceza dava dosyalarındaki evraklara portal üzerinden erişerek inceleyebilmekte ve dilekçe gönderebilmekte. Bugüne kadar vatandaşlarımız tarafından incelenen dosya sayısı 1 milyar 414 milyon 772 bin 436, gönderilen evrak sayısı 59 bin 349 adet." şeklinde konuştu.
TEKRARLANAN ŞİDDET VAKALARININ GÖZDEN KAÇIRILMAMASI SİSTEMSEL ÖNLEM
Adalet Bakanı Gül, kadına karşı şiddetin önlenmesi için hakkında koruma ve tedbir kararı alınan ve bazı suçlardan ceza almış olan hükümlü ve tutukluların tahliye olduklarında ya da izinli olarak cezaevlerinden çıktıklarında kolluk kuvvetlerine sistem üzerinden anlık bilgi verdiğini, tekrarlanan şiddet vakaları gözden kaçırılmaması için taraflar hakkındaki soruşturma ve tedbir geçmişinin sistem tarafından yansıtıldığını dile getirdi.
VATANDAŞIN ADİL VE MAKUL SÜREDE YARGILAMA BEKLENTİSİ KARŞILANMALI
Gül, yargının Türk milleti adına karar verdiğini, dolayısıyla vatandaşların "adil ve makul sürede yargılama" beklentisinin karşılaması gerektiğini söyledi.
Yürüttükleri çalışmalar sonucunda davalara göre hedef süreler ortaya koyduklarını belirten Gül, şunları söyledi:
“Hedef sürelere uyma oranları idari yargı mahkemelerinde yüzde 82,4, cumhuriyet başsavcılıklarında yüzde 80,2, hukuk mahkemelerinde yüzde 78,99, ceza mahkemelerinde ise yüzde 75,3 olarak gerçekleşti. Bu sonuçlar üzerinde salgının olumsuz etkileri var ancak bundan sonraki süreçte başarının daha da artırılmasını hedefliyoruz.”
Bakan Gül, hizmete sundukları uygulamaların birçok ödüle layık görüldüğünü vurgulayarak, daha güvenli ve erişilebilir adalet sistemi için çalışmaları sürdüreceklerini sözlerine ekledi.
Yorum Yazın